در سالهای اخیر شرکتهای بسیاری در زمینه هوش مصنوعی و استفاده از قابلیتهای آن در فضای آموزشی و آکادمیک استفاده کرده و برای خیل عظیمی از دانش آموزان و دانشجویان امکانات کمک تحصیلی نوینی را ارائه داده اند. در مقاله امروز به یکی از جدیدترین نمونه های چنین برنامه هایی اشاره میکنیم که در زمینه هوش مصنوعی و کاربرد آن در جهت ارائه یک نوع سیستم یا خدمت و تسهیلات یکپارچه در حوزه آموزش و تعلیم دروس و کمک به دبیران در جهت نمره دهی و تصحیح اوراق امتحانات محصلین میباشد. انتخاب هایی که دانش آموزان در هنگام کار با چنین برنامه هایی در اختیار دارند میتواند منجر به تجربه های منحصر به فرد و پویایی را رقم بزند. یکی از مهمترین امتیازات برنامه های نوین در آموزش و پرورش افزایش راندمان و صرفه جویی در زمان است.
به نوشته Forbes نام برنامه جدید شرکت مایکروسافت Reading Coach یا به لحاظ ترجمه میتوان از آن تحت عنوان مربی یادگیری و آموزشی تعبیر کرد که حاوی ویژگیهای یکپارچه برای دبیران و دانش آموزان و محصلین با استفاده از امکانات جدید و پیشرفته هوش مصنوعی میباشد. میتوان از این برنامه به عنوان یکی از نخستین ابزارهای هوش مصنوعی مولد برای دانش آموزان نام برد و برای عموم به صورت رایگان در اختیار و قابل استفاده میباشد جهت مرور و نسخه آزمایشی. طراحی آن به صورتی است که جهت ساختن روانی و سلیس بودن خواندن و مطالعه بوده و همچنین موجب تشویق و مشارکت و ترغیب محصلین است. برنامه Reading Coach دارای این قابلیت است که با بهره گیری از فن آوری آموزشی بتواند به این قول عمل نماید که بر روی یادگیری دانش آموزان تاثیر مثبتی بگذارد. میتوان از این برنامه به عنوان یک مربی برای خوانندگان و مطالعه کنندگان نام برد.
با عرضه برنامه مربی یادگیری Microsoft در واقع یک گام نوین برداشته است در زمینه کاربرد و استخدام هوش مصنوعی مولد در راستای حمایت از مطالعه دانشجویان. این برنامه به محصلین کمک میکند که داستان را فرم و شکل داده و با انتخاب شخصیت اصلی قصه و تنظیم و درست کردن داستان از طریق انتخابهای خود به پیشرفت و مسیر آن کمک کنند و نقش داشته باشند. این امکان وجود دارد که شاگردان برای خود برنامه Reading Coach متن را بخوانند که سپس این ابزار با دقت به آنان گوش میکند و دارای این قابلیت میباشد تا تلفظ های اشتباه و دیگر اشتباهات و ایرادات را شناسایی کرده و بصورت پویا سطح خواندن و متن را متناسب با سطح مناسب دانش آموزان تنظیم و تطبیق دهد. متن مورد ارزیابی قرار میگیرد به لحاظ کیفیت و مناسب بودن با سن بچه ها و خوانندگان. علاوه بر داستانهای تولید شده, دانش آموزان این توانایی را دارند تا بتوانند از بین متون سطح بندی شده از طریق یک کتابخانه مرتب شده گزینش کنند و این برای آنها فراهم آورنده فرصتهای مضاعف در جهت کشف علایق و استعدادها و تمرین مهارتهایشان میباشد.
تجربه خواندن و درک مطلب به موازات پیشرفت دانش آموزان بازسازی میگردد و در حین اینکه محصلین توانایی این را دارند که بخشهای داستان جدید و شخصیتهای آنرا رمزگشایی کنند امتیاز کسب میکنند و میتوانند میزان پیشرفت خود را ارزیابی و آمار آن را داشته باشند از چندین بعد و جهت و از طریق گزارشهای پیشرفت مرسوم. هوش مصنوعی به تحلیل همه کارها و تکالیف انجام شده پرداخته و برای معلمین گزارشهایی را تهیه میکند تا به دنبال کردن و تنظیم پیشرفت آنها بپردازند. از آنجاییکه برنامه مربی مطالعه عملا در پشت زمینه و بصورت نامحسوس فعالیت میکند مشکلاتی همچون اضطراب و دل شوره در زمینه تکالیف و تمرینات به چشم نمیخورد. پس از اینکه دانش آموزان با طرز کار با این برنامه احساس رضایت کردند, نمرات و تحلیلها میتوانند معرف میزان درک مطلب آنها بوده و به روشی مؤثر عوامل غیر شناختی را حذف و برطرف نمایند که میتوانند بر روی نمره دهی و تحلیل سنتی تاثیر داشته باشند. مساله این است که برنامه Reading Coach صرفا کارها را برای دانش آموزان انجام نمیدهد.
بلکه شاهد و ناظر فعالیت محصلین بوده و در صورت لزوم در برخی مواقع وارد عمل شده تا اطمینان حاصل شود که آنها در مسیر صحیح قرار دارند. این کار از طریق ارائه تصحیح صرفا در مواقع مورد نیاز صورت میپذیرد و اشتباهات و کار و تکالیف دانش آموزان ذخیره میشود تا بعدا مورد بازبینی و مرور معلمین قرار گیرد و به این شکل ذاتا مشارکت بیشتر صورت میگیرد. برنامه مربی مطالعه میتواند از منابع آموزشی که مورد تعلیم قرار میگیرند محافظت کند. در واقع مدرسین هم بصوت انسانی و هم ماشین و برنامه نیاز به این دارند تا به دانش آموزان اجازه بدهند که مرتکب اشتباه شوند و به آنها این فرصت را بدهند تا خود این اشتباهات را اصلاح کنند. در غیر این صورت یادگیری صورت نخواهد پذیرفت. در عین حال معلم خصوصی وارد عمل میشود هنگامیکه محصل به اصلاح اشتباه خود نمی پردازد و این کار در این راستا صورت میگیرد تا دانش آموزان از تکرار اشتباهات اجتناب نمایند.
در عین حال یکی از موارد مهمی که برنامه Reading Coach حقیقتا به ارائه آن برای معلمین می پردازد زمان است که براستی برای آنها از همه چیز مهمتر است و بیشتر به این منبع محدود نیاز دارند. در کلاسهای درس تعادل بخشیدن بین نیازهای دانش آموزان و اینکه این احتیاجات با یکدیگر متفاوت میباشد همواره به عنوان یک چالش در نظر گرفته میشود. یکی از نظرات ناپخته و تقریبا اشتباه و بسیار ساده این است که صرفا محصلین را گروه بندی کرد براساس توانایی آنها و اینکه از این طریق معلمین بهتر قادر خواهند بود تا وقت و زمان خود را اختصاص دهند و طبق یادگیری سریع و کند آنها زمان کمتر و بیشتری صرف کنند. چیزی که این نظریه فاقد آن میباشد این است که بین شاگردان تفاوتهای زیادی وجود دارد. شاید یک مطلب جهت یادگیری برای یک محصل آسان و برای دیگری چالش برانگیز باشد و برعکس و به همین دلیل یک راه حل برای همه آنها وجود ندارد و به فن آوری تدریس نیاز میباشد.
عموما یکی از مواردی که در ارتباط با فن آوری یا تکنولوژی مطرح میباشد پذیرش آن از سوی معلمین و این است که نبایستی در زمینه زمان و وقتی که شاید وجود نداشته باشد تعهد آور باشد. از آنطرف معلمینی که نیاز به فراگیری فن آوری دارند نیاز به زمان کافی جهت این امر دارند و همچنین آموزش دانش آموزان درباره نحوه استفاده از آن و بدون این موارد عملا حضور فن آوری شاید چندان راهگشا نباشد. با استفاده از برنامه مربی یادگیری معلمین میتوانند متناسب با نیازهای آموزشی و فردی دانش آموزان به آنها ارائه دروس نمایند بدون صرف زمان بیشتر. در حقیقت با استفاده از روش Reading Coach نقش معلمین دستخوش تغییر میشود به جای صرفا انجام و ارائه طرح و برنامه درسی در کلاس به محصلین به سمت کار در کنار شاگردان بصورت فردی و تک به تک و یا بصورت گروههای کوچک در راستای ارزیابی و مرور عملکرد آنها و به این طریق تقویت روابط نیز صورت میپذیرد.
در انتها میتوان به موردی ضروری در ارتباط با آموزش اشاره داشت که نه به فن آوری بلکه به روابط انسانی برمیگردد. صرفنظر از اینکه چقدر فن آوری خوب و پیشرفته باشد چنانچه نتواند در ارتباط و تعامل بین دانش آموزان با یکدیگر و مربیان سودمند باشد دوامی نخواهد داشت. میتوان در این زمینه به تجربه نه چندان مفید تحصیل در طی بیماری فراگیر چند سال اخیر اشاره داشت. میتوان از این منظر به قضیه نگریست که تاثیر آموزش از منزل و آنلاین در مورد آموزش از راه دور در سالهای اخیر چقدر بهتر میتوانست باشد چنانچه دانش آموزان و والدین آنها و معلمین مجهز به فن آوری هوش مصنوعی بودند. قطعا کاهش و فقدان آموزش و یادگیری کاهش می یافت به نحو قابل ملاحظه و اینکه در زمینه انتظارات از مدارس تغییرات و ساختارهای جدید وجود داشت. میتوان در سالهای آینده در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه تعلیم نظر بهتری داشت و اینکه ممکن است به این نتیجه برسیم که زمان ورود تکنولوژی به کلاسهای درس و تاثیر بر روی آموزش فرا رسیده است.