همه بر این نظریه متفق القول هستند که به ویژه در سالهای اخیر و به موازارت گسترش گوشیهای تلفن همراه هوشمند و تبلتها و همچنین دستگاههایی که به عنوان کتابخوان شناخته میشوند, به همان نسبت بر تعداد منابع و کتابهای آنلاین و دیجیتال نیز افزوده شده است و حتی در بسیاری از مدارس و آموزشگاههای آکادمیک و علمی و دانشکده ها این دستگاهها و لوازم کمک آموزشی جای پای خود را باز کرده اند. اما از آنطرف کتابها و آثار چاپی و کاغذی هنوز هم دارای طرفداران خود میباشند و در بسیاری از کتابفروشیها میتوان خیل عظیمی از مشتریان را دید که در حال خرید آثار چاپی و کاغذی میباشند و رغبت چندانی به محصولات دیجیتال و کتابهای الکترونیکی نشان نمیدهند. مطالعه جالبی در زمینه میزان درک مطلب در هر دو حالت منتشر شده است.
طبق تحقیقاتی که به عمل آمده است, در زمینه مطالعه متون چاپی و کاغذی در مقایسه با آثار و کتابهای دیجیتال میزان درک مطلب کتبی به مراتب بالاتر میباشد. به نوشته The Guardian مطالعه و تحقیقی در دانشگاه والنسیا انجام شده است و طبق آن خواندن کتابها و منابع چاپی در قیاس با متون الکترونیک و دیجیتال حدود شش تا هشت برابر مهارتهای مطالعاتی و درک مطلب را بهبود میبخشد. همانگونه که ذکر شد, بر این اساس میتوان اعتقاد داشت که خواندن کتابهای کاغذی و متن ها و داستانها و منابع آکادمیک که بر روی کاغذ به چاپ رسیده و منتشر شده اند در برابر متون دیجیتال بهتر و قویتر میتوانند به رشد درک مطلب کمک کنند. محققین در دانشگاه والنسیا با بررسی نتایج تعداد زیادی از تحقیقات و مطالعات و تحلیلها در حوزه درک مطلب کتبی که در بین سالهای دو هزار و دو هزار و بیست و دو انجام شدند که به ارزیابی و تحلیل حدودا چهار صد و هفتاد هزار نفر از شرکت کنندگان انجام شد به این نتیجه رسیدند.
تحقیقات و مطالعات آنها نشاندهنده این مطلب میباشد که خواندن منابع چاپی در بلند مدت میتواند حدودا شش تا هشت برابر مهارتهای مطالعاتی و درک مطلب داوطلبین را درمقایسه با منابع دیجیتال و الکترونیک افزایش و بهبود دهد. به گفته یکی از اساتید دانشگاه والنسیا که در این تحقیق مشارکت داشته است, ارتباط بین تعدد و تعداد مطالعه برای تفریح در زمینه آثار دیجیتال و تواناییهای درک مطلب تقریبا برابر صفر بوده است. میتوان به دلیلی در این رابطه اشاره داشت و آن این است که شاید درباره متون دیجیتال کیفیت زبانشناسی به نظر میرسد در مقایسه با کتابهای سنتی و چاپی پایین تر باشد. همچنین به نظر میرسد که متون و پیامها در فضای مجازی و رسانه های اجتماعی نیز بیشتر حالت محاوره ای داشته و فاقد ساختارهای علم نحو و منطق و استدلال باشند. به گفته وی نگرش و طرز فکر در مطالعه و خواندن متون دیجیتال به نظر میرسد که ضعیف تر و کم عمق تر نسبت به آثار چاپی باشد.
در زمینه مطالعه صفحات دیجیتال اینطور به نظر میرسد که مرور و خواندن سطحی Scanning بیشتر مرسوم و مورد استفاده قرار میگیرد. این به آن معناست که خواننده کاملا در روایت مطلب غوطه ور نشده و یا اینکه کاملا روابط و مفاهیم پیچیده در متون حاوی معنا را درک و ضبط نمیکند. بر اساس این نوشته گرچه ارتباط منفی بین مطالعه منابع دیجیتال و درک مطلب برای دانش آموزان مدارس ابتدایی دیده میشود, این ارتباط و مفهوم میتواند برای دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان دوره تکمیلی مثبت تلقی گردد. یک دلیل این امر این میتواند باشد که دانش آموزان و بچه های خردسال کمتر میتوانند با موارد حواس پرت کننده مقابله و آنها را رصد نمایند از قبیل پیامکهای ارسالی که میتوانند در حین مطالعه متون دیجیتال دریافت شوند. محققین از این مطلب آگاه میباشند و توانایی آنها در راستای تنظیم کردن مهارتهای شناخت حول و حوش بلوغ و بزرگسالی مطرح میشود. به نظر وی بچه های کوچکتر و جوانتر ممکن است کاملا نتوانند فعالیتهای خود را در حوزه مطالعه تفریحی نظم و انسجام بخشند.
نویسندگان این مطالعه همچنین بر این عقیده اند که بچه های کوچکتر که در زمینه مطالعه دیجیتال مشغول میباشند احتمالا کمتر از واژگان و کلمات آکادمیک و علمی بهره مند و آگاه هستند و این در مقطعی حساس روی میدهد که آنها نیاز به گذار از مطالعه به مطالعه جهت یادگیری و فراگیری دارند.مطلب دیگر این است که نویسندگان این تحقیق بر علیه مطالعه متون دیجیتال موضع نگرفته اند. مطلب این است که بر اساس یافته ها عادات مطالعه الکترونیک به اندازه خواندن متون چاپی سودمند و اثر گذار نمیباشند. به همین دلیل است که در هنگام توصیه و نصیحت به مدارس در راستای فعالیتهای مطالعاتی, مدیران این مراکز آموزشی بهتر است بیشتر بر روی خواندن مطالب چاپ شده تمرکز و تاکید داشته باشند به ویژه برای خوانندگان و مطالعه کنندگان جوانتر و خردسال تر. یکی از یافته های جالب این است که ارتباط اندک بین مطالعه تفریحی کتابهای دیجیتال و الکترونیک با درک مطلب صرفنظر از نوع مطالعه که مردم درگیر و مشغول آن میباشند صدق میکند هم در زمینه رسانه های اجتماعی و همچنین درمورد وبسایتهای آموزشی از قبیل ویکیپدیا. این انتظار میرود که در مورد دوم درک مطلب کتبی و متنی آنلاین مثبت تر وجود داشته باشد اما در عمل اینگونه نیست.