هنگامیکه نوبت به نوشتن مطالب درسی و یا حتی روزمره و به ظاهر کم اهمیت میرسد ترجیح و علاقه شما استفاده از قلم و کاغذ است یا اینکه به سرعت به سراغ گوشی تلفن همراه خود و یا رایانه رومیزی و لپتاپ و یا تبلت خود میروید و این مطالب را یادداشت میکنید؟ آیا تاکنون اندیشیده اید که کدامیک از این راهکارها میتوانند بیشتر سودمند باشند در زمینه اتصال و فعالیتهای ذهنی و همچنین کمک به حفظ کردن و به خاطر سپردن بهتر و برای طولانی مدت تر؟ تحقیقات جالبی در این زمینه انجام شده اند و نتایج آنها میتواند بسیاری سودمند باشد. در واقع به نظر میرسد که وزن نوشتن نکات مهم با دست و با استفاده از مداد و خودکار به تایپ کردن سنگینی میکند. اما دلیل چیست و چگونه میتوان به بهترین حالت و فرمول دست یافت برای حفظ مطالب مکتوب؟
در مقاله ای که در وبسایت NBC News نوشته شده است به نظر میرسد که از طریق نوشتن مطالب بصورت دستی در مقابل تایپ کردن آنها ذهن و مغز بیشتر دارای فعالیت و اتصالات خواهد بود و این نتیجه بر اثر تحقیق انجام شده است بر روی تعدادی از دانش آموزان و دانشجویان. بر این اساس دانشمندان در نروژ به این نتیجه رسیده اند که یادداشت مطالب به صورت دستی میتواند احتمالا به تقویت یادگیری و حافظه منجر شود. طبق مقاله ای که در مجله Journal Frontiers منتشر شده است گرچه تایپ کردن در مقایسه با نوشتن مطالب بصورت دستی از سرعت بالاتری برخوردار میباشد, اما برای مغز و ذهن کمتر حالت تحریک کنندگی را دارد. پس از بررسی نتایج ضبط شده از فعالیتهای مغزی سی و شش دانشجو, محققین در دانشگاه علم و فن آوری نروژ به این نتیجه دست یافتند که نوشتن مطالب بصورت دستی احتمالا میتواند به تقویت حافظه و فراگیری منجر شود.
در ابتدای این آزمایش, از دانشجویان خواسته شد که یا بصورت پیوسته با استفاده از یک قلم دیجیتال بر روی صفحه بنویسند و یا اینکه همان کلمات و عبارات را با استفاده از صفحه کلید تایپ نمایند. و مثلا هنگامیکه کلماتی از قبیل Forest جنگل یا Hedgehog خارپشت در مقابل آنها بر روی صفحه نمایش ظاهر میشد آنها حدودا بیست و پنج ثانیه زمان داشتند تا این کلمات را بارها دوباره نویسی کنند. همچنین بر روی سر هر یک از آنها یک کلاه مجهز به سنسورهای عصبی وجود داشت تا به اندازه گیری امواج مغزی آنها بپردازد. الکترودها در این وسایل نشاندهنده زمان و میزان فعالیت مغز بوده و همچنین مقدار ارتباط بین بخشهای مغز را نشان میدادند. به گفته Audrey van der Meer که در نوشتن این تحقیق سهیم بوده و همچنین استاد روانشناسی عصب شناسی در دانشگاه NTNU میباشد در هنگام نوشتن با دست تقریبا همه بخشهای مغز درگیر و فعال میشدند در مقایسه با تایپ کردن که تنها بخش اندکی از مغز را فعال میکرد.
او همچنین اظهار داشت که در واقع هنگام فشردن دکمه های صفحه کلید مغز چندان دچار چالش نمیشود در برابر ترسیم و ساختن حروف توسط دست. این مطالعه به ویژه به این مطلب دست یافت که نوشتن دستی مستلزم ارتباط و تعامل بین لایه های حرکتی و تصویری احساسی مغز میباشد. افرادی که با استفاده از قلم دیجیتال مینوشتند نیاز به این داشتند که حروف را مجسم کنند و سپس با استفاده از مهارتهای حرکتی و موتوری ذهن خود حرکات خود را در حین نوشتن کنترل نمایند. هنگامیکه شما مجبور هستید که حروف را با استفاده از دستان خود شکل دهید, مثلا حروف A با B کاملا دارای تفاوت میباشند و دارای الگوهای حرکتی کاملا گوناگونی از یکدیگر هستند. از آنطرف, در هنگام تایپ کردن کلیدها تقریبا همگی مانند یکدیگر میباشند صرفنظر از حروف انتخاب شده. در نتیجه براساس این مطالعه, تایپ کردن در برگیرنده فعالیت فکری و ذهنی کمتری میباشد به لحاظ بخشها و لایه های موتوری و دیداری. از آنجاییکه تنها بخشهای کوچکی از مغز در حین تایپ کردن فعال هستند, ارتباط چندانی هم بین قسمتهای آن صورت نمیپذیرد.
همچنین تحقیق قبلی Van der Meer در زمینه بچه ها و نوجوانان حاوی نتایج مشابهی بوده است مبنی بر اینکه مغز افراد در حین نوشتن با دست بیش از زمان تایپ کردن دارای فعالیت میباشد. مطالعه ای که در سال دو هزار و هفده از سوی دانشگاه ایندیانا صورت پذیرفت حاکی از این است که نوشتن مطالب بصورت دستی میتواند متصل کننده مهارتهای تصویری و موتوری باشد که بهتر میتوانند به بچه ها در تشخیص دادن حروف یاری رسانند. اما تاکنون مدارک و شواهد متنوع و مخلوطی وجود داشته اند مبنی بر اینکه آیا یادداشت برداری بر روی کاغذ در مقابل استفاده از لپتاپ بهتر میتواند به مردم در یادگیری و فراگیری اطلاعات و معلومات در کلاسها کمک کند و یا اینکه منجر به تقویت و افزایش عملکرد آنها در امتحانات گردد. همچنین دشوار است که بدانیم که آیا و چگونه فعالیت مغز در مطالعه جدید ممکن است تحت عنوان بهبودها و ارتقاء در زمینه یادگیری در زندگی حقیقی تعبیر شود.
براساس یافته ها در هنگام نوشتن مطالب با دست توسط دانشجویان, مقدار زیادی ارتباط و فعالیت ثبت شد در بخشهای جلو و جانبی مغز که بیشتر به حافظه مربوط میشوند. اما این امکان وجود دارد که در یک مطالعه در زمان آینده بتوان به راستی به تست و آزمایش کردن داوطلبین پرداخت در زمینه اینکه چه مقدار مطالب را به خاطر می آورند پس از نگارش متون بصورت دستی و تایپی. همچنین افراد دیگر بزرگسال نیز میتوانند از مزایای شناختی نگارش دستی بهره ببرند. اما این نکته و نظریه وجود دارد که احتمالا منافع بیشتری در حین تکامل و توسعه مغز به وقوع می پیوندد از آنجاییکه مصادف است با دیگر رویدادها و فرآیندهای مرتبط با فراگیری. در کشور آمریکا تعدادی استاندارد و چارچوب آکادمیک وجود دارند که در اکثر ایالتها مورد استفاده قرار میگیرند به عنوان Common Core که میتوان از آنها به هسته و مرکز مشترک ترجمه و تعبیر نمود و از بچه ها و خردسالان دعوت میکند تا در مهد کودک و مراکز پیش دبستانی نوشتن با دست را فراگیرند.
همچنین براین اساس برای دانش آموزان در مقاطع بالاتر مانند کلاسهای چهارم و پنجم و ششم میزان پیشرفتهایی در زمینه تایپ کردن در نظر گرفته شده است. درست است که به بچه ها از خردسالی نوشتن آموزش داده میشود اما اینکه چه مقدار آنها از این مهارت استفاده میکنند بسته به ترکیبی از ترجیحات فردی آنها و انتظارات از کلاسهایی دارد که در آنها مشغول به تحصیل میباشند. در واقع نوشتن مطالب با دست ممکن است برای برخی دانش آموزان از بعضی دیگر سودمند تر باشد. برای آندسته از بچه ها که مشکلات حرکتی و موتوری دارند شاید نوشتن با دست قدری دشوار تر باشد. از آنطرف دانش آموزانی که با مشکل اختلال در خواندن Dyslexia مواجه هستند نوشتن پیوسته و شکسته و متصل میتواند بسیار مفید باشد. البته معلوم نیست که آیا نوشتن اینگونه از تایپ کردن سودمند تر باشد. البته این انتقاد هم از سوی برخی وارد میشود که فشار آوردن بر روی نوشتن با دست مانند این است که دوباره به عصر حجر بازگردیم اما هر دو نوع نگارش هم دستی و تایپی بایستی در کلاسهای درس جایگاه خود را داشته باشند. ما هم اکنون در عصر دیجیتال زندگی میکنیم و مثلا برای نگارش یک مقاله و پایان نامه طولانی و بلند بهتر است با استفاده از رایانه آنرا تایپ نماییم.